Rp_0486-4700_2018_060_004_covr
Rss

Res Publica

Over dit tijdschrift  

Meld u zich hier aan voor de attendering op dit tijdschrift zodat u direct een mail ontvangt als er een nieuw digitaal nummer is verschenen en u de artikelen online kunt lezen.

Aflevering 1, 2009 Alle samenvattingen uitklappen
Introduction

Access_open Het referendum in de consensusdemocratie

Trefwoorden referendum, consensus democracy
Auteurs Martin Rosema
SamenvattingAuteursinformatie

    This special issue about the practice of local referendums in the Netherlands and Flanders, Belgium, focuses in particular on the relationship between referendums and the consensus model of democracy. On the one hand, referendums are widely conceived of as a typical majoritarian device. On the other hand, the legal possibility of referendums forces political elites to reach broad agreement, in order to prevent a popular vote in which decisions would be recalled. The three contributions to this issue demonstrate that consensus democracy influences the debate about referendums in the legislative, as well as how the practicalities are organised, in more varied ways. Studies of independent referendum bodies in the Netherlands and question wording in referendums in Flanders show that the nature of consensus democracy enables both countries to find solutions to potential problems, but also brings new problems. Guidelines for how these may be prevented in future referendums are provided.


Martin Rosema
Martin Rosema (°1970) is als universitair docent verbonden aan de vakgroep politicologie en onderzoeksmethoden van de Universiteit Twente. Hij doet onder meer onderzoek naar stemgedrag bij verkiezingen, politieke psychologie en lokale referenda.
Article

Access_open Volksraadplegingen: kan België wat leren van Nederland?

Trefwoorden referendum, local referenda, local politics
Auteurs Jo Buelens
SamenvattingAuteursinformatie

    Belgium did not organise a referendum on the European Constitution, like the Netherlands, even though there were some initiatives to make it legally possible. In the Netherlands there is also more experience with referenda at the local level. For decades there has been a debate about how to make it legal at the national level, but after many attempts, there is still no law that makes referenda possible at that level. The aim of this article is to compare Belgium and the Netherlands in order to identify similarities and differences. Some explanation can be found in the past, which clarifies why Belgium is reluctant to referenda and why at the local level this tool is not as often used as in the Netherlands. The main conclusion is that in spite of the referendum on the European Constitution in the Netherlands and the more frequent use of local referenda in that country, the political classes in Belgium and the Netherlands are comparable in their reluctant attitude towards this consultation of their citizens. Both countries continue to evaluate referenda as not in accordance with the system of representative democracy.


Jo Buelens
Jo Buelens (°1954) is verbonden aan de vakgroep politieke wetenschappen van de Vrije Universiteit Brussel. Zijn belangstelling gaat met name uit naar politieke partijen, verkiezingen en lokale politiek. Hij doceert tevens aan de Erasmus Hogeschool Brussel.
Article

Access_open Onafhankelijke referendumcommissies: kenmerkend voor de Nederlandse consensusdemocratie

Trefwoorden referendum, independent referendum body, consensus democracy, local politics
Auteurs Philip van Praag
SamenvattingAuteursinformatie

    Since the nineties of the last century, there has been a modest rise of local referendums in the Netherlands. This article describes the important role played by independent local referendum committees, one of the most remarkable characteristics of the recent Dutch referendum experience. Their task is among others to advice about the wording of the question, to supervise the organisation of the referendum and the campaign and to handle complaints. The need to use an independent body to support the referendum process is missing in countries as Switzerland and the United States. The lack of referendum experience and the lack of confidence in Dutch local authorities forced them to introduce independent local referendum bodies. The role of these institutions fits in the traditions of the Dutch consensus democracy to engage experts to depoliticise delicate political problems.


Philip van Praag
Philip van Praag (°1949) is universitair hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij houdt zich voornamelijk bezig met politieke partijen, verkiezingscampagnes, politieke communicatie en referenda.
Article

Access_open ‘Handhaven’ of ‘herroepen’? De vraagstelling in twaalf gemeentelijke volksraadplegingen in Vlaanderen onderzocht

Trefwoorden local referenda, question wording, survey research
Auteurs Mieke Beckers en Jaak Billiet
SamenvattingAuteursinformatie

    Direct democratic participation through referenda is often contested, because one faces the problem of determining referendum questions which avoid confusion or subjectivity. However, detailed knowledge concerning socalled ‘question wording effects’ is available within the domain of survey research. In this body of literature, several wording effects such as the use of suggestive wordings, the ambiguity of yes/no questions etc., have been well documented. Yet, despite the similarities between referendum and survey questions, knowledge from survey methodology is rarely employed within the literature on referenda. The present study discusses a number of question wording effects studied in survey research and shows their relevance in referendum settings. In addition this article explores these effects in twelve local referenda in Flanders, Belgium. Building on this empirical evidence, we conclude with a number of precise guidelines regarding the quality of referendum questions.


Mieke Beckers
Mieke Beckers (°1983) is licentiaat sociologie en volgde de International Master in Social Policy Analysis. Zij was tot voor kort als aspirant van het FWO-Vlaanderen verbonden aan het Centrum voor Sociologisch Onderzoek (Katholieke Universiteit Leuven). Inmiddels is zij werkzaam als medewerker van de cel kwaliteitszorg bij de Vlaamse Hogescholenraad.

Jaak Billiet
Jaak Billiet (°1942) is socioloog en doctor in de sociale wetenschappen. Hij is momenteel emeritus met opdracht en als bijzonder gasthoogleraar verbonden aan het Centrum voor Sociologisch Onderzoek (CeSO) van de Katholieke Universiteit Leuven. Zijn onderzoeksgroep maakt deel uit van het Centraal Coördinatie Team van het European Social Survey. Hij speelt een centrale rol in de organisatie van het Europees Waardenonderzoek. Zijn onderzoek situeert zich in het domein van de kwaliteitsverbetering van het survey-onderzoek met speciale aandacht voor modelleren van meetfouten in het kader van cross-nationaal onderzoek. Inhoudelijk heeft zijn onderzoek binnen het Instituut voor Politiek en Sociaal Onderzoek (ISPO) betrekking op de relatie tussen stemgedrag en de verandering van waarden en politieke houdingen, onder meer het etnocentrisme.
Essay

Access_open Naar een nieuw malgoverno?

Auteurs Steven Van Hecke en Wim Heylen
Auteursinformatie

Steven Van Hecke
Steven Van Hecke (°1974) promoveerde tot doctor in de sociale wetenschappen aan de K.U.Leuven. Momenteel is hij verbonden aan het Departement Politieke Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Hij doceert vergelijkende en Europese politiek aan de Universiteit Antwerpen en de K.U.Leuven en doet onderzoek op het raakvlak tussen beide subdomeinen van de politieke wetenschap, in het bijzonder Europese politieke partijen.

Wim Heylen
Wim Heylen (°1984) is licentiaat geschiedenis en volgde de lerarenopleiding aan de K.U.Leuven. Hij werkt momenteel als leerkracht geschiedenis in het Paridaensinstituut te Leuven.
Symposium

Access_open Europese verkiezingen

Auteurs Steven Van Hecke, Rob Heirbaut, Bart Staes e.a.
Auteursinformatie

Steven Van Hecke
Steven Van Hecke (°1974) promoveerde tot doctor in de sociale wetenschappen aan de K.U.Leuven. Momenteel is hij verbonden aan het Departement Politieke Wetenschappen van de Universiteit Antwerpen. Hij doceert vergelijkende en Europese politiek aan de Universiteit Antwerpen en de K.U.Leuven en doet onderzoek op het raakvlak tussen beide subdomeinen van de politieke wetenschap, in het bijzonder Europese politieke partijen.

Rob Heirbaut
Rob Heirbaut (°1967) studeerde rechten en communicatiewetenschappen aan de Universiteit Gent. Sinds 1993 werkt hij als journalist voor de VRT. Hij specialiseerde zich in politieke verslaggeving over de Europese Unie. Samen met Hendrik Vos (Universiteit Gent) schreef hij in 2008 het boek Hoe Europa ons leven beïnvloedt (Standaard Uitgeverij).

Bart Staes
Bart Staes (°1958) is van opleiding regent Nederlands-Engels-Economie. Hij heeft meer dan 25 jaar ervaring in het Europees Parlement, eerst als fractiemedewerker en sinds 1999 als Europees volksvertegenwoordiger voor Groen!. In juni 2009 trekt hij opnieuw de lijst voor Groen!. Hij is auteur van enkele boeken over de Europese Unie waaronder Echo’s voor een ander Europa (Houtekiet, 2004).

Bob van den Bos
Bob van den Bos (°1947) is politicoloog en politicus. Hij studeerde politieke en sociale wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam. Afgelopen jaar promoveerde hij tot doctor aan de Universiteit Leiden op het politicologische, bestuurskundige en historische proefschrift “Mirakel en Debacle, De Nederlandse besluitvorming over de Politieke Unie in het Verdrag van Maastricht”. Daarnaast was hij (vice-)partijvoorzitter van D66, lid van de Eerste Kamer, Tweede Kamer en het Europees Parlement, laatstelijk als delegatieleider (fractievoorzitter) van zijn partij. Van den Bos publiceert en doceert over nationale en internationale politieke kwesties.
Symposium

Access_open De wetenschappelijke erfenis van Hans Daudt

Auteurs Hans Oversloot, Henk van der Kolk en Marcel Hoogenboom
Auteursinformatie

Hans Oversloot
Hans Oversloot (°1957) studeerde geschiedenis en politicologie aan de Rijksuniversiteit Leiden. Hij was korte tijd verbonden aan de Hogere Krijgsschool te Den Haag en is sinds langer verbonden aan het Departement politicologie van de (Rijks)universiteit Leiden. Van 1997 tot 2008 was hij ook voor halve werktijd verbonden aan de Opleiding Ruslandkunde van diezelfde universiteit.

Henk van der Kolk
Henk van der Kolk (°1965) is als Universitair Docent verbonden aan de vakgroep Politicologie en Onderzoeksmethoden van de Universiteit Twente. In 2002 organiseerde hij samen met Hans Daudt het KNAW Hendrik Muller Seminaar “Democratie onder vuur”. In 1998 en 2006 was hij directielid van het Nationaal Kiezers Onderzoek (NKO). Hij publiceert over kiesstelsels, kiezers, verkiezingen en diverse vormen burgerparticipatie.

Marcel Hoogenboom
Marcel Hoogenboom is onderzoeker en docent verbonden aan de afdeling Algemene Sociale Wetenschappen van de Universiteit Utrecht.
Book Review

Access_open Eppur si muove: De ontwikkeling van de welvaartsstaat

België en Nederland in vergelijkend perspectief

Auteurs Wim Van Lancker
Auteursinformatie

Wim Van Lancker
Wim Van Lancker (°1982) is als Research Fellow verbonden aan het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck van de Universiteit Antwerpen. Zijn onderzoeksdomeinen situeren zich vooral rond welvaartsstaat en herverdeling, genderbeleid, sociaal Europa en arbeid-gezin combinatie.