This article reports on an analysis of the effectiveness and legitimacy of modes of governance in four European regions that clearly show signs of hybridity, that is, they have private as well as public characteristics. Berlin, Eindhoven, Copenhagen-Malmö and Zurich thus aim to increase the problem-solving capacity of their regional governance and to govern ‘smartly’ in a complex and multi-level context. The individual cities search for effective links with private and societal actors, each in its own way. Legitimacy is an issue that is hardly reflected upon, though. Hybrid modes of governance may have negative impacts on both effectiveness and legitimacy, but also offer new opportunities for good governance. ‘Hybrid’ and ‘smart’ do not always go hand in hand, but they are not mutually exclusive either.

Wicked problems ask for new, smart forms of governance beyond a singular focus on hierarchy, market or community. Based on the case studies presented in the individual articles of this special issue, this concluding article describes what smart governance could entail and discusses its strengths and weaknesses, both as a concept and a practical tool.

This article analyses the Dialogue Table (‘Dialoogtafel’ in Dutch) in Groningen, the most northern province in the Netherlands, as an example of connecting vertical and horizontal steering. The Dialogue Table was set up to supervise the spending of compensation money for the damage from the earthquakes caused by gas extraction in this province. The Dialogue Table combines vertical forms of governance, such as a unilateral imposition of the budget and the presidency of the Dialogue Table, and more horizontal forms such as equal deliberation between administrative bodies and stakeholders. The central questions are which tensions will occur in these two different logics of steering, how one deals with these tensions and which competences this requires from civil servants. An exploratory analysis of the case shows that tensions occur around (1) the starting conditions (costs, presidency, selection and representation), (2) the progress of the process (desired results, openness, inequality) and (3) the outcomes of the process (influence). On the basis of their research, the authors offer recommendations about the organization of such hybrid steering processes and indicate which competences are required in this respect from civil servants.

Achterliggende motieven en overwegingen van Nederlandse overheidsbesturen om dan wel en dan weer niet te kiezen voor publiek-private samenwerking (PPS) bij infrastructurele projecten bleven tot voor kort onduidelijk. Diverse kabinetten predikten sinds het midden van de jaren tachtig uit de vorige eeuw weliswaar publiek-private samenwerking, maar daarmee was PPS nog geen feit. Wisselende (macro-)motieven werden in nota’s opgevoerd om PPS onvermijdelijk te maken, waarbij financiële meerwaarde een constante was, maar dat bleek niet genoeg. Per project wisselende (micro-)motieven moesten de gewenste PPS-keuze rechtvaardigen, waaronder ook niet-politieke motieven. Het bereiken van financiële meerwaarde bleek wel een officieel doel of motief, maar was in de praktische besluitvorming lang niet altijd de enige relevante factor. Dit betekent dat de stelling dat financiële meerwaarde juist bepalend is, niet volledig blijkt te sporen met de PPS-praktijk. Sterker gesteld, bestuurlijke afwegingen blijken vaak bepalender voor keuzen pro of contra PPS bij rijksinfrastructurele projecten, of ook van grote invloed.

Since 1901, Dutch social housing is organized as a hybrid system. Over the years, this system has continually adapted to outside forces and demands. Lately it has come under pressure, especially as the negative side effects of housing associations becoming autonomous have become apparent. This article describes the history of social housing in the Netherlands since 1901, and discusses whether the negative side effects of hybridity should be used as an argument for a major overhaul of the system.

In this article we present the results of research on how five hybrid social housing associations tried to create public value. We link Moore's Public Value Management framework to theories on good governance and discuss the tensions that arise when hybrid organizations create public values and how they are dealt with. Based on this, we describe several recommendations for Dutch social housing associations.

De erosie van de klassieke dichotomie tussen publiek en privaat heeft tot het ontstaan van een groot aantal hybride organisaties eleid. Deze combineren de culturen van staat en markt. De meningen over deze ontwikkeling zijn verdeeld. Het Nederlandse debat over hybride organisaties is gepolariseerd. Aan de ene kant van het spectrum wordt vooral aandacht gevraagd voor de negatieve neveneffecten van hybriditeit. Maar er is ook een benadering die nadruk legt op het ontstaan van synergie door hybriditeit. Beide benaderingen zijn vooral normatief gekleurd en nog weinig systematisch empirisch onderbouwd. In dit artikel ligt de nadruk op de culturele hybriditeit.

Er bestaan duidelijke parallellen tussen de begrippen hybriditeit en netwerken en de daaraan gerelateerde discussies. Beide hebben betrekking op de fenomenen differentiatie en integratie, waarin ze in zekere zin elkaars spiegelbeeld zijn. In deze bijdrage wordt betoogd dat zowel de analyse van hybriditeit vanuit een netwerkperspectief als de analyse van netwerken vanuit een hybriditeitsperspectief interessante inzichten oplevert. Beide perspectieven zijn samen noodzakelijk om een gegronde analyse te maken van een hybride publiek bestel.